WZDĘCIA – znajdź przyczynę i wprowadź ukierunkowane działanie

 

Myślę, że pojęcie wzdęć jest wszystkim znane, jak nie w teorii to praktyce lub na odwrót. W tym artykule dowiesz się, jakie są przyczyny wzdęć i jakie działania związane ze sposobem odżywiania i stylem życia można podjąć, aby zminimalizować występowanie tych przykrych dolegliwości.

Wzdęcia, czyli rozpierające uczucie w żołądku powiązane z nadmierną ilością gazów w jelitach. Towarzyszy im często zwiększony obwód brzucha, który nie rzadko prowadzi do dyskomfortu i pogorszenia samopoczucia. O ile wzdęcia występują okazjonalnie i łatwo jest dostrzec ich przyczynę, np. występują po spożyciu potrawy, która była skomponowana z produktów gazotwórczych, to nie stanowią aż takiego problemu. Lekka korekta diety i gotowe.

Są jednak przypadki, w których wzdęcia pojawiają się znacznie częściej, nie ustępują tak łatwo i występują po posiłkach, których by się o to nie podejrzewało. W takich przypadkach warto przyjrzeć się dokładniej swojej diecie. Jeśli dokonało się jakiś gwałtownych zmian, np. zwiększyło spożycie błonnika i nasion roślin strączkowych, to może być to przyczyną wzdęć. Jednak jeśli sposób odżywiania nie uległ zmianie, a wzdęcia stają się coraz bardziej uciążliwe, to warto zwrócić się o pomoc do specjalisty! Przyczyną wzdęć bowiem może być nie tylko sposób żywienia!  Przyczyna może leżeć w ciele, a wzdęcia są sygnałem, które ciało wysyła, byś zgłosił się po pomoc, znalazł przyczynę i odpowiednio się nim zaopiekował. Działania, jakie należy podjąć, będą więc zależały od tego, co jest przyczyną wzdęć!

WZDĘCIA – ZNAJDŹ PRZYCZYNĘ!!! Leczenie wynikające z nadmiaru gazów powinno być leczone w sposób ukierunkowany! Od przyczyny wzdęć będzie zależało dalsze postępowanie!

PRZYCZYNY ZWIĄZANE Z CIAŁEM

Inne objawy towarzyszące wzdęciom mogą wskazywać na czynnościowe choroby, a nie tylko przykre dolegliwości. Do tych objawów zalicza się: bóle brzucha, wczesne uczucie sytości po posiłku czy nawet jadłowstręt, przykry zapach z ust, nudności, kurcze jelit, zaparcia i częste oddawanie gazów. Za zaburzeniem czynnościowym również będzie przemawiać ustąpienie dolegliwości po wypróżnieniu, oddaniu gazów i brak objawów nocnych.

Do przyczyn związanych z ciałem należą:

Zespół jelita drażliwego (IBS)

Zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO)

Nieprawidłowe trawienie i nietolerancja węglowodanów (laktozy, fruktozy, sorbitolu, rafinozy, stachiozy)

Zaparcia

Rak jelita grubego

Stan po zabiegach chirurgicznych, niedrożność przewodu pokarmowego

Celiakia

Choroby tarczycy

Choroby układowe

Nieswoiste choroby jelit

Aerofagia – nadmierne połykanie powietrza, które może również wystąpić przy niemożliwości oddychania przez nos

Stosowanie niektórych leków

Złe funkcjonowanie mięśni brzucha

Jeśli powyższe przyczyny zostały wykluczone, warto przyjrzeć się diecie i stylowi życia, które również mogą wpływać na występowanie wzdęć.

 

PRZYCZYNY ZWIĄZANE Z DIETĄ I STYLEM ŻYCIA:

Spożywanie produktów gazotwórczych (lista w dalszej części artykułu)

Spożywanie produktów o dużej zawartości błonnika pokarmowego lub suplementów zawierających błonnik

Zwiększona ilość nasion roślin strączkowych

Spożywanie produktów, których organizm nie jest w stanie prawidłowo przyswoić np. laktozy w przypadku nietolerancji laktozy

Picie gazowanych napojów

Brak aktywności fizycznej

Żucie gumy, szybkie jedzenie, palenie papierosów, picie przez słomkę lub prosto z butelki

Silny i długotrwały stres

Posiłki o dużej zawartości tłuszczów i białka

Zbyt duża ilość cukru w diecie w szczególności przy nietolerancji fruktozy

 

 

CO ZROBIĆ GDY MASZ WZDĘCIA

 

BĄDŹ UWAŻNY! Każdy problem wymaga uważności! Uważność umożliwi przeprowadzenie dokładnej analizy problemu i łatwiejszą diagnozę, dlatego…

PROWADŹ OBSERWACJĘ – obserwuj swój organizm, dolegliwości oraz spożywane posiłki! Kluczowa jest dokładna analiza nawyków żywieniowych, stylu życia oraz korelacji między występowaniem dolegliwości, a spożyciem konkretnego posiłku. Warto więc notować nie tylko wzdęcia, inne objawy (jeśli występują), ale również prowadzić rejestr spożywanych pokarmów np. poprzez prowadzenie dzienniczka samoobserwacji, który można pobrać na mojej stronie w kategorii do pobrania lub klikając TU.

 

ZGŁOŚ SIĘ DO LEKARZA jeśli występują dodatkowe objawy i wzdęcia są bardzo uciążliwe, a zależność między spożytym posiłkiem, a ich wystąpieniem jest niezauważalna. Przyczyny wtedy można upatrywać w zaburzeniu czynnościowym, a od jego diagnozy będzie zależało dalsze postępowanie i sposób leczenia.

 

WPROWADŹ STOPNIOWĄ KOREKTĘ DIETY I STYLU ŻYCIA jeśli nie występują dodatkowe objawy, a zależność między spożytym posiłkiem, a wystąpieniem wzdęć jest zauważalna. Jeśli korekta diety i stylu życia nie pomoże, należy również zgłosić się do lekarza.

Poniżej przedstawię wskazówki, które mogą zredukować ilość wzdęć. Stosować się do nich należy stopniowo. Nie wszystkie bowiem mogą być przyczyną wzdęć i niektóre z poniższych kroków mogą się okazać nieskuteczne, a nawet niepotrzebne. Każdy organizm jest inny i inaczej funkcjonuje. Należy więc bacznie obserwować swój organizm i robić więcej tego co działa na niego korzystnie, a mniej tego co działa niekorzystnie. W szczególności nie należy wykluczać z diety wszystkich produktów, które wykazują działanie gazotwórcze, ponieważ zmniejszy to bardzo różnorodność diety, a to może wpłynąć na mniejszą podaż witamin, składników mineralnych i innych korzystnych dla zdrowia składników odżywczych. Wykluczanie produktów należy więc zacząć od wykluczania produktów, które nasilają objawy wzdęć najbardziej. Po wykluczeniu danego produktu można za jakiś czas ponownie go wprowadzić do diety i zobaczyć czy wzdęcia się nasilą, jeśli tak – mamy winowajcę!

 

ZALECENIA W PRZYPADKU WYSTĘPOWANIA WZDĘĆ

Odpowiednie zalecenia dietetyczne i zdrowy styl życia mogą zredukować objawy wzdęć oraz nadmiernego oddawania gazów. Należą do nich:

 

UWAŻNE JEDZENIE – posiłki spożywaj powoli, dokładnie przeżuwaj każdy kęs – w ten sposób zmniejszysz ilość połykanego powietrza i potrawy będą lepiej przyswajalne przez organizm.

 

ZMNIEJSZENIE ILOŚCI LUB WYKLUCZENIE PRODUKTÓW GAZOTWÓRCZYCH – do produktów gazotwórczych należą: nasiona roślin strączkowych (fasola, soczewica, soja, groch, bób, ciecierzyca), kapusta świeża lub kiszona, brukselka, brokuły, kalafior, fasolka szparagowa, świeża cebula, por, czosnek, szparagi, wysokobłonnikowe pełnoziarniste pieczywo, otręby, gruboziarniste kasze (gryczana, pęczak), owoce (jabłka, śliwki, brzoskwinie, gruszki, czereśnie),  orzechy, owoce suszone, grzyby, pieczarki, niektóre ryby (np. karp, mintaj, śledź, sardynka w oleju/pomidorach), nabiał (zwłaszcza przy nietolerancji laktozy), niektóre napoje (gazowane, alkoholowe, zawierające kofeinę), nadmierne ilości cukru, tłuste potrawy.

 

STOSOWANIE ODPOWIEDNICH TECHNIK KULINARNYCH – nie smaż na głębokim tłuszczu, wybieraj gotowanie, gotowanie na parze, duszenie ewentualnie smażenie na patelni bez użycia lub z niewielką ilością tłuszczu. Spróbuj rozdrabniać produkty np. poprzez blendowanie czy drobniejsze siekanie. Korzystnie może również wpłynąć gotowanie produktów np. warzyw i owoców, które można spożywać na surowo.

 

INSTRUKCJA OBSŁUGI STRĄCZKÓW – o której możesz przeczytać tutaj – „STOP wzdęciom po nasionach roślin strączkowych – instrukcja obsługi strączków”. Strączki bowiem często wywołują wzdęcia tylko dlatego, że nie są wprowadzane i przygotowywane w odpowiedni sposób.

 

DBANIE O JELITA – zaburzenia mikroflory jelitowej mogą być przyczyną wzdęć, warto więc rozważyć stosowanie dobrych probiotyków, które przywrócą prawidłową florę bakteryjną.

 

REZYGNACJA Z ŻUCIA GUMY – żucie gumy może nasilać objawy wzdęć.

 

NAWADNIANIE SIĘ W ODPOWIEDNI SPOSÓB – wypijaj odpowiednią ilość wody, ponieważ wpływa ona korzystnie na perystaltykę jelit. Unikaj napoi gazowanych, alkoholowych i zawierających kofeinę. Zrezygnuj z picia przez słomkę czy prosto z butelki, ponieważ może to nasilać objawy wzdęć.

 

WYKLUCZENIE Z DIETY PRODUKTÓW, NA KTÓRE MA SIĘ STWIERDZONĄ NIETOLERANCJĘ

 

ODPOWIEDNIE KOMPONOWANIE POSIŁKÓW – staraj się przygotowywać posiłki mniej tłuste, bardziej lekko strawne jeśli obserwujesz u siebie wzdęcia po spożyciu posiłku bogatego w tłuszcz i/lub smażonego.

 

WIĘCEJ RUCHU! – łagodna i systematyczna aktywność może prowadzić do zmniejszenia nasilenia wzdęć – prostuj kości jak najczęściej, w miarę swoich możliwości!

Bibliografia:

Marta Słomka, ewa Małecka-Panas „Wzdęcia i odbijania” Pediatr Med Rodz 2011, 7 (1), p. 30-34

Paulina GulbickaD, Marian Grzymisławski „Wzdęcia brzucha – najczęstsze przyczyny i postępowanie” Piel. Zdr. Publ. 2016, 6, 1, 69–76